René Magritte (1898-1967)

René Magritte (naam van de oude site van Jette van het UVC Brugmann) werd geboren te Lessines in 1898. Uit zijn kinderjaren treden er twee gebeurtenissen op de voorgrond :

• Vooreerst een gevoel van mysterie, eerste gevoel dat hij zich herinnert of zich wil herinneren. Hij ondervond dit voor de eerste maal als baby toen hij naar een kist nabij zijn wieg staarde en waarvan hij de inhoud niet kende. Het gaat om de geheimzinnige kist die in sommige van zijn schilderijen verschijnt. De kinderjaren van Magritte worden door dit gevoel gekoesterd. Volgens hem is mysterie het eerste wat een kind ervaart vermits het niets kent en van ontdekking naar ontdekking gaat. Dit mysterie is evenzeer onverklaarbaar want wanneer men het verklaart, is het geen mysterie meer.
• Vervolgens de zelfmoord van zijn moeder die in een neerslachtige bui op een avond van huis wegloopt en van een brug springt. Men vindt haar enkele dagen later dood terug, het gelaat bedekt met haar nachtkleed. Magritte was diep onder de indruk van dit overlijden. Het beeld van het gezicht overdekt met een laken is aanwezig in een groot aantal van zijn schilderijen. Bovendien, hoewel Magritte elk oorzakelijk verband ontkent, ontwaart men bij hem bepaalde tekenen van depressie en zwaarmoedigheid, een projectie van het ongelukkig gevoel van de moeder op haar zoon.

In 1914 ontmoet Magritte Georgette die, acht jaar later, zijn echtgenote en zijn muze zou worden.
Hij studeert schilderkunst aan de Academie voor Schone Kunsten van Brussel. Zoals een auteur foutloos leert te schrijven teneinde vrij te zijn van elke technische druk leert Magritte te schilderen.
Hij interesseert zich voor de kubistische en de futuristische stijl doch legt er zich niet op toe. Zijn ontdekking van het œuvre van De Chirico is een ware openbaring. Hij heeft het gevoel dat zijn schilderijen, vooral "Le chant d'amour", tot de poëzie behoren en gaat vanaf dat ogenblik zijn doeken van een dichterlijke toets voorzien.
Hoewel hij afkomstig was van Henegouwen, verbleef Magritte het grootste deel van zijn leven in Brussel, waar hij van 1915 tot zijn dood in 1967, niet minder dan zeven verblijfplaatsen had in het noorden van de agglomeratie, in Laken, in Jette vervolgens in Schaarbeek.
Zijn werken zijn raadselachtig en berusten op droombeelden : een schoorsteen waaruit een trein komt, verstijfde voorbijgangers met vilthoed die wegvliegen.
Aanleunend bij de Belgische surrealisten, vertrekt hij in 1927 naar Parijs naar de leden van deze stroming, waaronder André Breton. De ontmoeting is uiterst teleurstellend en Magritte zal België niet meer verlaten, hetgeen hem niet zal verhinderen een internationaal succes te boeken.
Zijn oeuvre brengt inderdaad een grotere omwenteling met zich mee dan op het eerste gezicht lijkt : het beeld weerspiegelt de werkelijkheid niet, het is een illusie, een nutteloze schijn... Dit is in elk geval de boodschap die hij op een ironische tint via zijn doeken wil overbrengen. Magritte illustreerde eveneens "Les nécessités de la vie" van Paul Eluard en "Les chants de Maldoror" van Lautréamont.
Hij overlijdt in 1967 nadat hij meer dan duizend doeken heeft geschilderd.

Het Magritte Museum te Jette

De periode die René Magritte in de Esseghemstraat te Jette doorbracht, het enige adres dat toegankelijk is voor het publiek, is de meest boeiende om de kunstenaar te leren kennen.
Wanneer hij zich op 31-jarige leeftijd met zijn echtgenote Georgette in deze woning installeert, wordt hij gewaardeerd en gesteund door enkele zeldzame ingewijden en moet hij zich, naast zijn schilderwerk, ook toeleggen op publicitaire activiteiten. Vierentwintig jaar later is het een geconsacreerde kunstenaar die dit adres verlaat en die weldra een echte beroemdheid zal worden.
Ondertussen zal hij in de Esseghemstraat bijna de helft van zijn œuvre gerealiseerd hebben, met de steun van zijn surrealistische bondgenoten die van het huis hun hoofdkwartier gemaakt hebben.
Gedurende deze periode zal Magritte zich wijden aan onuitgegeven experimenten met vorm en kleur, welke zijn "Vache periode" en zijn "Renoir periode" kenmerken, en zal hij tijdschriften ontwerpen zoals "La carte d'après nature". Nog in de Esseghemstraat zal hij een aantal van zijn meesterwerken realiseren zoals "L'empire des lumières", "La Condition humaine" of  "La durée poignardée"...

De schilderijen van René Magritte behoren tot de bekendste en de meest geheimzinnige kunstwerken van de twintigste eeuw. Schoenen worden omgevormd tot voeten, een pijp mag geen pijp meer zijn, een azuurblauwe hemel en witte wolken overheersen een nachtlandschap, een locomotief verschijnt plots uit een schoorsteen... Wie van ons, verrast door de magische werkelijkheid van deze werken, heeft er niet met verbijstering de geheimzinnige keerzijde van zijn eigen leefwereld ontdekt ? Tot op vandaag wekken deze beeldrijke raadsels nog evenveel nieuwsgierigheid en vragen op dan zeventig jaar geleden.

Het Magritte Museum is aan de Esseghemstraat gesitueerd (in de woning te Jette waar de schilder verbleef van 1930 tot 1954).

De Stichting Magritte

De Stichting Magritte, opgericht op initiatief van Charly Herscovici en talrijke amateurs van het œuvre van René Magritte, ging van start op 5 februari 1998 in Brussel.
Deze vzw waakt over het voortbestaan en de bescherming van de werken en de faam van René Magritte. Zij waakt over de uitstraling van de schilder en zijn œuvre in België en in de hele wereld.
Sinds haar oprichting kende de Stichting Magritte een zeer intense activiteit dankzij het dynamisme van haar leden. In slechts enkele jaren tijd slaagde zij er in een reeks assen te creëren waarrond zij thans haar acties bundelt.

Op het vlak van de uitstraling van de kunstenaar neemt zij deel aan de opzet van talrijke tentoonstellingen doorheen de wereld. Zo steunde zij in 1998 de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van Brussel tijdens hun indrukwekkende tentoonstelling georganiseerd ter gelegenheid van de honderdjarige viering van de geboorte van René Magritte.
Sindsdien verleende zij haar steun aan belangrijke tentoonstellingen zoals deze van het Louisiana Museum of Modern Art te Kopenhagen (augustus-november 1999), de Scottish National Gallery of Modern Art van Edinburg (december 1999-maart 2000) of nog van het San Francisco Museum of Modern Art (mei-september 2000). In Rome nam de Stichting Magritte voor de eerste maal de verantwoordelijkheid op zich voor de volledige organisatie van een tentoonstelling rond de schilder. Deze opende haar deuren op 16 maart 2001 in aanwezigheid van Hare Majesteit Koningin Paola.
De Stichting wenste eveneens haar ervaring in te zetten bij de huldiging van Magritte in het Casino van Knokke. (juni-september 2001)

Op het vlak van de bescherming van het kunstwerk werd een legaliseringscomité van de werken van René Magritte opgericht te Brussel op 30 maart 2000 onder het toezicht van de Stichting Magritte. Dit initiatief beoogt de vrijwaring van het kunstwerk en de continuïteit van het reusachtig werk dat de auteurs van de catalogus hebben verzet. Dit comité dat twee maal per jaar vergadert, is samengesteld uit de leden van de beheerraad van de Stichting en uit externe experts.

Op het vlak van de research nam de Stichting Magritte deel aan de oprichting van een Onderzoekscentrum René Magritte in de Vrije Universiteit van Brussel. Dit Centrum beoogt voornamelijk het bevorderen van de research rond Magritte door het uitgeven van doctoraatsthesissen, symposiumverslagen en correspondenties en het verzamelen en ontwikkelen van de geschreven en visuele archieven.

Op pedagogisch vlak ontwikkelt de Stichting Magritte thans verschillende projecten zoals het creëren van een website, uitgaven bestemd voor kinderen en een prijs René Magritte die de band zal scheppen tussen de literatuur en de plastische kunst.

De Stichting Magritte zal in de toekomst haar actie in deze domeinen verder zetten terwijl nieuwe onderzoeksgebieden niet uit de weg zullen worden gegaan.

Meer informatie over de geschiedenis van het UVC Brugmann.