Reumatologie : een revolutie in dienst van de patiënt

Sinds enkele jaren ijvert de dienst reumatologie van het UVC Brugmann ervoor om verschillende medische disciplines te integreren. Prof. Jacques Bentin, kliniekhoofd sinds 2005, schetst ons het portret van een vernieuwende, maar nog altijd miskende eenheid.

Welke aandoeningen behandelt de reumatologie precies?

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, beperkt reumatologie zich niet tot de behandeling van rugpijn of artrose. Ze houdt zich bezig met heel het locomotorisch stelsel (bewegingsapparaat) en bestudeert dan ook de gewrichten en alles wat errond zit: synoviale kapsels, spieren, ligamenten en uiteraard ook de beenderen. De reumatoloog houdt zich meer bepaald bezig met de diagnose van ontstekingsziekten, ongeacht of ze beperkt blijven tot de gewrichten dan wel of ze het gevolg zijn van een meer algemene aandoening. Ook ziekten die het gevolg zijn van gewrichtsoverbelasting, zoals artrose, vallen onder fysische geneeskunde.

De dienst reumatologie integreert dus verschillende disciplines.

Inderdaad. Een geïntegreerde dienst komt de behandeling ten goede. Als kliniekhoofd leid ik een team van specialisten in reumatologie en fysische geneeskunde. Ze krijgen ondersteuning van kinesitherapeuten en ergotherapeuten. We beschikken over een opname-eenheid voor complexe reumatologische gevallen, een eenheid dagopname voor infuusbehandelingen en een rugschool.

Hoe worden de patiënten hier behandeld?

Vaak komt de patiënt op consult naar reumatologie wegens nek- of gewrichtspijn. Gaat het om een ontstekingsprobleem, dan wordt dat behandeld door de reumatoloog. Gaat het om een probleem van gewrichtsoverbelasting (artrose bijvoorbeeld) die niet reageert op geneesmiddelen, dan wordt de patiënt doorverwezen naar fysische geneeskunde. Deze patienten krijgen dan niet-geneesmiddelenbehandelingen of een training in de rugschool. We werken ook samen met de pijnkliniek voor sommige patiënten die niet geholpen kunnen worden door reumatologie of fysische geneeskunde. Patiënten met complexe aandoeningen krijgen een multidisciplinair consult. Daarbij werken specialisten in verschillende disciplines (immunologie, dermatologie, pneumologie…) samen om de meest geschikte behandeling voor te stellen.

Het is de bedoeling zeer snel de juiste diagnose te stellen…

Onderzoek heeft aangetoond dat, hoe vroeger ontstekingsaandoeningen opgespoord worden (dus hoe vroeger het ziektestadium), hoe doeltreffender de behandeling. Vandaar het belang van een eenheid zoals de onze, die snel een nauwkeurige diagnose kan stellen. Op die manier behouden de meeste patiënten een voldoende hoge levenskwaliteit, waardoor ze vaak aan het werk kunnen blijven.

Ook de dienst reumatologie volgt de technologische ontwikkelingen op de voet.

Echografie is één van onze troeven als diagnose-instrument en als leidraad bij bepaalde behandelingen. Toen ik in 2005 in de slag ging in het UVC Brugmann, had ik het geluk om de expertise die ik al had opgebouwd in dit domein, in de praktijk te kunnen brengen. Dankzij het grote enthousiasme voor deze techniek en de motivatie van de reumatologen in het UVC Brugmann is onze dienst uitgegroeid tot een opleidingscentrum voor echografi e van het spier- en peesstelsel. Reumatologen uit heel België kunnen zich hier komen bijscholen. Echografie is zowat de stethoscoop van de reumatoloog. Ze dient niet alleen om de diagnose te verfijnen, maar ook om ontstekingsziekten te evalueren en de behandeling op te volgen, letsels tijdig op te sporen en echografisch geleide infiltraties uit te voeren, door een zeer precieze plaats te behandelen zonder de aangrenzende structuren te beschadigen.

Maar dat is wellicht niet de enige techniek die in het UVC Brugmann wordt toegepast?

Zeker niet! Een andere techniek bijvoorbeeld is de zogenaamde miniartroscopie. Daarbij brengen we een naald in in de knie, om de binnenkant van het gewricht te bestuderen en een stukje weefsel weg te nemen voor analyse.

Ook de behandeling gaat erop vooruit…

Sinds zeven of acht jaar beleven we een ware revolutie: die van de biotherapie of de zogenaamde ‘biologicals’, moleculen die zich specifiek richten tegen ontstekingsmediatoren. Ze hebben de prognose van infl ammatoire reumaziekten, die tot nog toe vrij ongunstig evolueerden, spectaculair verbeterd. Biotherapie stabiliseert de aandoening en gaat complicaties tegen.

:: De behandeling van osteoporose :: De dienst reumatologie behandelt ook osteoporose, en wel om verschillende redenen.
Het is niet mogelijk om het gewricht te behandelen zonder ook het bot te bestuderen, want gewrichtsslijtage wordt veroorzaakt door precies dezelfde mechanismen als osteoporose.
Patiënten met ontstekingsziekten lopen meer risico op osteoporose.
Sommige behandelingen die op grote schaal toegepast worden in de reumatologie, zoals corticosteroïden, verhogen de kans op osteoporose.
De dienst reumatologie heeft een preventief behandelingsprogramma uitgewerkt voor oudere patiënten die op consult komen of opgenomen zijn wegens breuken.

Auteur : Frédéric Wauters
Bron : Osiris News (nr 18, maart-mei 2010)