Genitale verminking : een aanpak "op maat" in de kraamkliniek

In de kraamkliniek van het UVC Brugmann krijgen patiëntes die het slachtoffer zijn geweest van genitale verminking, specifieke nazorg. Doelstellingen: hen informeren, sensibiliseren voor de problematiek en hun zwangerschap en bevalling optimaal laten verlopen.

"Sommige patiëntes noemen me 'Mama Sofia'", lacht Sofia Georgeli, referentievroedvrouw voor vrouwelijke genitale verminking (VGV) bij prenatale consulten. De toon is meteen gezet: het gaat hier wel degelijk om een zwaar onderwerp, maar dramatiseren mag niet de boodschap zijn.
"We praten dan ook in alle openheid en zonder taboes over VGV, soms zelfs met humor", benadrukt Sofia.

Voor een betere opvang van deze patiëntes

"Vroeger pakten we het probleem niet echt grondig aan toen genitaal verminkte vrouwen zich aanmeldden in de kraamkliniek", vertelt Fatima Llouh, referentievroedvrouw voor VGV in de verloskamer.
"De meesten van ons waren niet vertrouwd met de problematiek, dus hoe konden we er zinvol over praten?"

In mei 2013 werd er binnen de kraamkliniek een werkgroep opgericht over genitale verminking. "We volgden een opleiding om meer te leren over het onderwerp", vervolgt Fatima. "De argumenten om dit soort praktijken te rechtvaardigen, zijn meestal cultureel of sociologisch ('overgangsrite', angst voor uitsluiting …). Soms worden zelfs gezondheidsredenen aangehaald (de misva ing dat besnijdenis de vruchtbaarheid van de vrouw en de gezondheid van de baby bevordert). Het is van essentieel belang om die argumenten te kennen en te begrijpen, zodat we optimaal kunnen communiceren met deze vrouwen. We moeten daarbij erg ople en dat we ze niet veroordelen of met schuldgevoelens opzadelen."

De dialoog op gang brengen...

Patiëntes die mogelijk slachto er zijn van VGV (onder meer a ankelijk van hun herkomstland), worden doorverwezen naar referentievroedvrouwen.
Sofia: "Het komt er in de eerste plaats op aan de patiënte een beter inzicht te geven in wat haar is overkomen en wat ze heeft overgehouden aan dit soort praktijken. Sommige vrouwen bese en pas op dat moment, in ons kantoor, wat ze jaren geleden echt hebben meegemaakt … We geven hen informatie en advies om hun zwangerschap zo goed mogelijk te laten verlopen. Daarnaast bespreken we ook de mogelijkheden voor herstellende chirurgie waarvoor ze na de bevalling in aanmerking komen. Tot slot leggen we hen uit dat deze praktijken we elijk verboden zijn in België."

... en in stand houden tijdens de zwangerschap

"In de mate van het mogelijke wordt de patiënte gedurende de volledige zwangerschap gevolgd door dezelfde vroedvrouw, om de ontstane vertrouwensband te bewaren."
Nadat de toekomstige mama op prenataal consult is gekomen, wordt haar dossier doorgestuurd naar de verloskamer. "Er is een uitstekende communicatie tussen de verschillende eenheden", benadrukt Fatima. "Op de dag van hun bevalling worden deze patiëntes van dichtbij gevolgd, want VGV verhoogt het risico op verloskundige complicaties (zie kadertekst)."
Op de kraamafdeling wordt de dialoog voortgezet."Het onderwerp komt opnieuw ter sprake, vooral als de baby een meisje is. We bezorgen de ouders een a est dat bevestigt dat de fysieke integriteit van het meisje intact is bij ontslag uit het ziekenhuis. Dat document kan helpen om gerechtelijke stappen te ondernemen als blijkt dat het kind slachtoffer is van VGV."
En nadien? "Tja, nadien kunnen we alleen maar de vingers kruisen", aldus nog Sofia. "We hebben geen enkele controle op wat er gebeurt na het ziekenhuisontslag. Onze taak bestaat erin de problematiek op te sporen, de patiënte te sensibiliseren en naar huis te laten gaan, in de hoop dat haar dochtertje deze praktijken bespaard blijft en dat ze de nieuw opgedane kennis doorgeeft aan familie, naasten en vrienden. En op die manier een soort ambassadrice wordt van onze zaak…"

Auteur : Aude Dion
Bron : Osiris News (nr 37, december 2014-februari 2015)

Gynæcologie-Verloskunde / Perinatalogie.