Het aantal ziekenhuisbedden in vraag gesteld : is er echt een overaanbod ?

Ons land telt ongeveer 44.000 ziekenhuisbedden. Op bevolkingsniveau komt dit cijfer overeen met 4 acute bedden per 1.000 inwoners, dat is hoger dan het Europese gemiddelde (3,3 bedden) maar ook hoger dan in veelgeprezen zorgmodellen zoals het Zweedse (2 bedden). Het aantal psychiatrische bedden ligt eveneens onder vuur. Sommigen voorspellen tot 10.000 boventallige bedden in de ziekenhuizen.

Verschillende oorzaken worden aangehaald. Het probleem van de ligduur zou in België nog niet zijn opgelost, meer bepaald in acute zorg (7,2 dagen tegen een Europees gemiddelde van 6,3 dagen). Ook zijn toevlucht nemen tot het ziekenhuis ('hospitalocentrisme'), wordt met de vinger gewezen.

In rekening te brengen factoren

Andere deskundigen zijn het niet eens met deze diagnose. Deze bedden zouden het gevolg zijn van een zorgorganisatiemodel dat zijn bewijzen heeft geleverd en de bevolking tevreden stelt. Het economische argument tegen het overmatige aantal bedden zou niet relevant zijn: een leeg bed zou de gemeenschap niets of weinig kosten, terwijl thuiszorg (nog) niet bewezen heeft economisch verantwoord te zijn.
Predictiemodellen zijn 'instrumenten' voor de ziekenhuisprogrammering die met voorzichtigheid moeten worden gehanteerd. De welbekende buitenlandse modellen hebben getoond dat met tal van parameters moet worden rekening gehouden: naast de verblijfsduur en manier van opvang kunnen variabelen zoals bevolkingsaangroei, veroudering of alternatief aanbod, de bevindingen versterken, tot zelfs omkeren.

Ambivalentie van verandering

"Als we willen dat alles bij het oude blijft, moeten we alles veranderen", deze quote uit 'De tijgerkat' van de Italiaanse schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa en ons in het oor gefluisterd door een buitenlandse collega, illustreert de ambivalentie van verandering. De architecten ervan moeten het Belgische zorgsysteem, erkend en gewaardeerd door de burgers, laten evolueren naar een nieuw, open paradigma, waar het ziekenhuis met andere zorgactoren samenwerkt, waar de digitalisering een hoofdplaats zal innemen en waar de klinische resultaten ('outcomes') worden gedefinieerd, verzameld en gecommuniceerd.
Het ziekenhuislandschap moet en wil deze verandering sturen. De eerste evoluties zijn trouwens al merkbaar, zoals een toename van ambulante zorg, de ontwikkeling van thuiszorg of het integreren van ziekenhuizen en andere zorgverstrekkers in netwerken, met als logisch gevolg de steeds duidelijkere definitie van wat een referentiecentrum is. De infrastructuren, zoals bedden en gebouwen, zullen niet ontsnappen aan deze noodzakelijke bezinning, zonder dogma noch taboe.

Dit is het centrale thema van het jaarlijkse congres van de ABH-BVZ, dat op donderdag 16 juni 2016 in het Diamant Center, 1030 Brussel, plaats heeft.
Inlichtingen en inschrijvingen via +32 (0)2 477.39.26 of per e-mail.

Auteurs : Francis de Drée, Algemeen directeur van het UVC Brugmann, en Jean Stoefs, Directeur van het programma 'Saint Luc 2025' (Cliniques universitaires Saint-Luc, Brussel)
Bron : Hospitals.be (nr 2, vol. 14, april-juni 2016)