De veiligheid van de patiënt in het UVC Brugmann : de ideeën, de feiten

« Veiligheid » is het sleutelwoord geworden in alle sectoren van onze samenleving. Zonder te willen polemiseren over de negatieve of perverse effecten van deze tendens, die meestal aanleiding geven tot nieuwe regels, wetten, bepalingen, certificeringen en vereisten… wensen wij de positieve aspecten ervan te benadrukken voor onze patiënten.

De cel kwaliteit en veiligheid van het UVC Brugmann is vrijwillig samengesteld uit personen die in rechtstreeks verband staan met de zorgsector : een verpleegkundig kwaliteitscoördinator en drie medewerkers (waarvan één geneesheer). Zij heeft als missie om op een actieve wijze de veiligheid van de patiënten te waarborgen. Alle acteurs op het terrein zijn « de facto » potentiële medewerkers.

Het UVC Brugmann is sinds enkele jaren uitgerust met een meld- en analysesysteem voor incidenten die zich voordeden tijdens het zorgtraject en die een impact zouden kunnen hebben op de gezondheid van de patiënt. De directie steunt actief dit initiatief, dat zich plaatst in een positieve veranderingspolitiek. Dit engagement werd ondertekend door alle leden van het directiecomité.
Concreet gezien en zoals reeds van toepassing in andere sectoren, waaronder de kernenergie en de luchtvaart, kan iedere werknemer in de gezondheidssector via een formulier een incident melden waarvan hijzelf getuige of acteur was.
De cel kwaliteit zal alle oorzaken van het incident nagaan maar niet de personen die er eventueel voor verantwoordelijk zijn. Het « Waarom » is belangrijker dan « Wie ».  Een methodologische analyse van de identificatie van de oorzaken wordt toegepast, zowel lokaal, als tussen bepaalde diensten of institutioneel. Het doel is om verbeteringen door te voeren op het terrein.
Het bijhouden van statistieken laat toe om de risico’s per sector en per domein in te schatten evenals hun ernst en hun frequentie.
Deze elementen worden geregeld gerapporteerd aan de directie die er rekening mee houdt en naar oplossingen zoekt.

Het is dankzij deze analyses dat de codes van therapeutische beperking werden gedefinieerd als een belangrijk thema voor de instelling. Nadenken in een pluridisciplinair team, waarbij rekening gehouden wordt met het levensproject van de patiënt, zijn culturele omgeving, zijn gezondheid en zijn therapeutische keuze, maakt het mogelijk om hem beter te begeleiden bij de behandelingen en gepersonaliseerde zorgen.

Een ander thema waaraan het UVCB actief werkt is de identiteitscontrole.

De correcte identificatie van de patiënt ligt aan de basis van de verzorgingsketen en laat toe om de “juiste zorg aan de juiste patiënt” te bieden.

De onrechtmatige toe-eigening van de identiteit is een probleem waarmee de instelling vaak wordt geconfronteerd.
Dit wordt ontdekt wanneer bijvoorbeeld 2 of meerdere bloedgroepen in hetzelfde dossier vermeld staan.
Dit is een onregelmatigheid die een grondig onderzoek van het dossier vergt alvorens de gegevens te kunnen « ontdubbelen ».

In overeenstemming met zijn missie als openbaar ziekenhuis, wordt er naast de administratieve controle van de identiteit van de patiënten en de verbetering van de dossiers in geval van dubbele of foute inschrijvingen, een sociale begeleiding van de patiënt voorzien om hem te begeleiden bij zijn administratie en hem zo te helpen om de officiële documenten te bekomen om gepersonaliseerde zorgen te verkrijgen.

De « High Risk Medication (HRM) » groeperen de geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte en voor welke een groot risico bestaat op ernstige of zeer ernstige bijwerkingen voor de patiënt bij verkeerd gebruik. Het betreft onder andere anticoagulanten, insulines, cytostatica, narcotica en sedatieven. Aan deze geneesmiddelen worden tevens toegevoegd deze die erop lijken « look alike » of deze die hetzelfde worden uitgesproken, « sound alike ».

De ongewenste voorvallen die onderzocht worden in het UVC Brugmann omtrent dit onderwerp sluiten aan bij de resultaten van de studies uit andere landen.
De 2 risico-stappen die werden geïdentificeerd zijn het manuele voorschrift en de toedieningswijze aan de patiënt.
Om deze fouten te vermijden, werd het voorschrift via elektronische weg ingevoerd bij de hospitalisatie en onlangs ook bij de ambulante diensten.  

De HRM op het therapeutische formulier van het UVC CHU Brugmann worden aangeduid met een « logo ».  De waakzaamheid van de apothekers, de geneesheren en de verpleging wordt ondersteund door dit specifiek logo bij elke stap in het circuit en in de publicaties van de apotheek. Deze geneesmiddelen worden geleverd aan de zorgeenheden in een rode zak.

Een bijzondere aandacht gaat uit naar de vorming van het verplegend personeel aan de hand van een Quiz en fiches, speciaal voor hen ontwikkeld. Het doel is een betere voorbereiding en toediening van de producten evenals toezicht en een adequate informatie aan de patiënten.  Een verzorgingseenheid is momenteel gestart met een pilootproject.

Andere thema’s, beheerd door de cel kwaliteit ter bevordering van de veiligheid van de patiënten, zijn de preventie van doorligwonden, de vroegtijdige opsporing van ondervoeding (binnen de 48u na opname van de patiënt), uitzonderlijke vrijheidsbeperkingen als laatste oplossing, wanneer geen andere mogelijkheid meer overblijft. Bepaalde indicatoren laten toe om de doeltreffendheid van de ondernomen acties te controleren.

Opleiding van het personeel en multidisciplinair teamwork vormen een integraal onderdeel van de cel veiligheid en kwaliteit met het project om e-learning programma’s rondom verscheidene onderwerpen te ontwikkelen.

Een ander project van de cel kwaliteit en veiligheid van het UVCB is een innoverend project betreffende de resultaten van de zorgtrajecten « Patient reported outcomes measurements ».