Beeldvorming in een vicieuze cirkel

2014, een mijlpaal in de radiologie: de substitutiewet werd goedgekeurd. Deze bepaalt dat de radioloog het meest efficiënte type van beeldvorming mag kiezen na evaluatie van de klinische vraag. Verloopt sindsdien alles naar wens?

De campagne 'Medische beelden zijn geen vakantiekiekjes' was een tweede goede stap in de richting van kwaliteit in de gezondheidszorg. Soms wordt er te licht omgesprongen met X-stralen en het is de taak van de radioloog om hier controle over uit te voeren. Kortom, meer patiënten krijgen niet radiërende onderzoeken, voornamelijk MRI.

Een derde goede stap was het opzetten van een kadaster. Hierdoor zou het mogelijk zijn om na evaluatie van verschillende parameters – geografische distributie, type ziekenhuis (MUG) … – op een doordachte manier MR-toestellen bij te plaatsen. Want om het aantal CT-onderzoeken naar beneden te halen, moet het aantal MR-toestellen toenemen, daar is iedereen het over eens. Zo'n 33 MR-toestellen zouden nog nodig zijn, ondertussen zijn er 12 vrijgegeven.

En toen...

… kwam de beslissing om MR-toestellen zonder erkenning te sluiten … Een schokgolf ging door de radiologische wereld … Maar weinig heisa in de media, CT (met X-stralen) en MR (magnetisch resonantie, zonder X-stralen) worden vlotjes door elkaar gemixt en herleid tot 'scanners'. En vermits er moet worden bespaard, lijkt minder 'scanners' logisch, wanneer men niet weet dat men appelen met peren aan het vergelijken is.

Er was geen overgangsperiode maar een abrupt (3 maanden) stilleggen van MR-toestellen zonder erkenning. Gevolg? MR was minder bereikbaar en dus werd gezocht naar alternatieven waaronder CT. Let wel nergens wordt er een evaluatie gemaakt of het oude of nieuwere CT-toestellen betreft. Nieuwe low dose CT-toestellen geven, met quasi dezelfde stralingsbelasting als een RX-onderzoek, een schat aan informatie. Het aantal CT-onderzoeken neemt met de low dose CT inderdaad toe in België, maar niet de stralingsbelasting van de patiënt!

In de toekomst wil men MR-nummers vrijgeven als het aantal CT afneemt. Maar de combinatie van low dose CT en minder beschikbare MRI-toestellen kan onmogelijk leiden tot een afname van het aantal CT-onderzoeken.

Geen daling indicaties voor MR

Integendeel! Voor bepaalde indicaties is MR een basisonderzoek geworden, bijv. voor de diagnose van buikpijn bij zwangere patiënten. Sommige onderzoeken kan men ook gewoon niet uitvoeren op een CT-scan, bijv. de prenatale evaluatie van een ongeboren kind met vermoeden van congenitale afwijkingen.

Dat de radiologen dit aantal onderzoeken willen uit louter winstbejag is onzin. Iedereen weet dat MR minder rendabel is dan CT. Kwaliteitsnormen dringen zich niet alleen op voor CT maar ook voor MR.

We zitten dus vast in een cirkel… Een cirkel van onrechtvaardigheid naar de patiënt toe en een gebrek aan visie. Een cirkel die de evolutie naar optimale beeldvorming afremt en dus onbewust naar regressie nijgt.

Auteur : Prof. Mieke Cannie, Diensthoofd Radiologie (UVC Brugmann, Brussel)
Bron : Hospitals.be (nr 4, vol. 14, oktober-december 2016)